Trong quá trình vận chuyển, hàng hóa có thể gặp phải nhiều rủi ro như cháy nổ, tai nạn, thiên tai,… Gây thiệt hại về vật chất, thậm chí là mất mát hoàn toàn. Bảo hiểm hàng hóa là một giải pháp giúp doanh nghiệp bảo vệ hàng hóa của mình khỏi những rủi ro này.
Bảo hiểm hàng hóa là gì?
Bảo hiểm hàng hóa, một khía cạnh không thể thiếu trong ngành logistics, thực chất đóng vai trò như một người bảo vệ cho hàng hóa của doanh nghiệp. Nó không chỉ đơn giản là một sản phẩm bảo hiểm, mà còn là một lớp bảo vệ vững chắc, đảm bảo an toàn cho hàng hóa trong mọi giai đoạn của hành trình chuyển động trên môi trường vận tải đa dạng ngày nay.
Bảo hiểm hàng hóa không chỉ đối mặt với những rủi ro trong quá trình vận chuyển, mà còn bảo vệ hàng hóa trước những tình huống không lường trước được như sự cố tai nạn, thảm họa tự nhiên hoặc thậm chí là tình trạng thất thoát khi lưu kho tạm thời. Điều này áp dụng cho mọi phương tiện vận chuyển từ đường bộ, đường thủy, đường sắt đến hàng không, không chỉ trên phạm vi nội địa mà còn trên phạm vi quốc tế.
Với sự đa dạng của hệ thống vận tải hiện nay, bảo hiểm hàng hóa trở thành một bức tường bảo vệ đa chiều, giúp giảm thiểu rủi ro tài chính và tạo điều kiện cho doanh nghiệp tập trung vào hoạt động kinh doanh cốt lõi một cách an tâm và hiệu quả.
Bảo hiểm hàng hoá quốc tế là gì?
Bảo hiểm hàng hoá quốc tế là một hình thức bảo hiểm đặc biệt trong lĩnh vực logistics và thương mại quốc tế, nơi mà những bên cung cấp bảo hiểm cam kết sẽ đền bù các thiệt hại xảy ra đối với hàng hoá trong quá trình chuyển động qua các quốc gia.
Những tổn thất thường được xác định bởi các rủi ro đã được thỏa thuận và xác nhận trước. Khi có sự cố xảy ra, bên bảo hiểm sẽ chịu trách nhiệm thanh toán số tiền bảo hiểm cho bên bị thiệt hại.
Bảo hiểm hàng hoá quốc tế tập trung chủ yếu vào việc đảm bảo sự an toàn và bảo vệ cho các sản phẩm được vận chuyển trên các phương tiện khác nhau, bao gồm:
- Vận tải đường sắt: Hình thức vận chuyển trên đường sắt được bảo hiểm để đảm bảo hàng hoá trong quá trình di chuyển trên mạng lưới đường sắt quốc tế.
- Vận tải đường bộ: Bảo hiểm cũng áp dụng cho việc vận chuyển hàng hoá qua các tuyến đường bộ quốc tế, đảm bảo an toàn và bồi thường cho những rủi ro xảy ra.
- Vận tải đường biển: Trong hoạt động logistics quốc tế, việc bảo hiểm hàng hoá trên các tàu biển rất quan trọng để đối phó với những thách thức của hành trình dài và biến đổi thời tiết.
- Vận tải đường hàng không: Bảo hiểm hàng hoá quốc tế cũng đặt trọng tâm lớn vào việc bảo vệ hàng hoá trong quá trình vận chuyển bằng đường hàng không, đảm bảo an toàn và đền bù cho các rủi ro có thể xảy ra trong quá trình này.
Bảo hiểm hàng hoá quốc tế chính là một tấm bảo vệ đa chiều, đảm bảo sự an toàn và bình an cho hàng hoá trong môi trường vận chuyển quốc tế phức tạp ngày nay.
Các loại bảo hiểm hàng hóa phổ biến
Khi phân loại bảo hiểm hàng hóa, có nhiều phương pháp khác nhau. Dựa trên hình thức, bảo hiểm hàng hóa chia thành hai loại chính: bảo hiểm hàng hóa nội địa và bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu.
Bảo hiểm hàng hóa nội địa tập trung vào việc bảo vệ các hàng hóa được vận chuyển và lưu thông trên lãnh thổ Việt Nam. Các rủi ro được bảo hiểm bao gồm:
- Rủi ro từ thiên tai như động đất, sóng thần, lũ lụt, bão…
- Rủi ro mất mát do cháy, nổ của phương tiện vận chuyển hoặc các kho lưu trữ.
- Rủi ro hư hại, tổn thất do các vụ tai nạn hoặc mất mát trong quá trình vận chuyển.
- Rủi ro từ cơ sở hạ tầng như đường, cầu, hầm bị sập, gây trở ngại cho việc lưu thông và vận chuyển hàng hóa.
Bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu tập trung vào việc bảo vệ hàng hóa trong quá trình nhập khẩu hoặc xuất khẩu qua biên giới quốc gia. Bảo hiểm này giúp đối tượng tham gia bảo vệ tài sản khỏi những rủi ro tiềm ẩn trong quá trình thương mại quốc tế.
Việc lựa chọn loại bảo hiểm hàng hóa phù hợp với nhu cầu và tính chất kinh doanh là một phần quan trọng để đảm bảo an toàn và bảo vệ tài sản trong quá trình vận chuyển và giao dịch thương mại.
Bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu có những điểm đặc biệt so với bảo hiểm hàng hóa nội địa. Bảo hiểm xuất nhập khẩu áp dụng cho hàng hóa vận chuyển qua các phương thức khác nhau như đường sắt, đường bộ, đường hàng không và đường thủy trên toàn cầu. Rủi ro mà bảo hiểm xuất nhập khẩu đảm bảo bao gồm:
- Rủi ro từ cháy nổ của phương tiện vận chuyển.
- Rủi ro mất mát hàng hóa do phương tiện vận chuyển bị mất tích.
- Rủi ro thiệt hại do thiên tai như núi lửa phun, sóng thần.
- Rủi ro thiệt hại do cướp giật hàng hóa.
- Rủi ro từ nước biển, sông hồ tràn vào phương tiện vận chuyển làm hư hại hàng hóa.
Điều kiện quan trọng của bảo hiểm hàng hoá quốc tế
Bảo hiểm hàng hoá quốc tế được xác định theo nhiều tiêu chí, tùy thuộc vào tình trạng hàng hoá, đích đến, hình thức vận chuyển, và nhiều yếu tố khác.
Các điều kiện cơ bản để xác định bảo hiểm hàng hoá quốc tế bao gồm:
Điều kiện thông thường:
- Điều kiện loại A
- Điều kiện loại B
- Điều kiện loại C
Điều kiện đặc biệt:
- Chiến tranh
- Tình trạng đình công
Những yếu tố này định hình phạm vi và giới hạn bảo hiểm cho hàng hoá trong quá trình vận chuyển quốc tế.
Công thức tính phí mua bảo hiểm hàng hóa
Phí bảo hiểm cho bảo hiểm hàng hóa nội địa và xuất nhập khẩu có sự khác biệt hoàn toàn. Đối với bảo hiểm hàng hóa nội địa, phí bảo hiểm được tính theo công thức sau:
Phí bảo hiểm = Số tiền bảo hiểm x Tỷ lệ phí bảo hiểm (tùy theo loại hàng hóa, cách đóng gói, phương tiện và phương thức vận chuyển).
Phí bảo hiểm cho hàng hóa xuất nhập khẩu được tính theo các yếu tố sau:
- CIF = (C + F) / (1 – R)
- I = CIF x R
Ở đây, I đại diện cho phí bảo hiểm.
Trong đó:
- C là giá trị hàng hóa
- F là giá cước phí vận chuyển
- R là tỷ lệ phí bảo hiểm
Với cách tính này, phí bảo hiểm được xác định để đảm bảo quyền lợi của bạn. Phạm vi bảo hiểm hàng hóa được điều chỉnh để bảo vệ tối ưu, cho cả hình thức bảo hiểm hàng hóa nội địa và quốc tế. Cụ thể:
- Bảo hiểm bắt đầu có hiệu lực khi hàng hóa bắt đầu vận chuyển và kéo dài cho đến khi hàng hóa được dỡ ra khỏi phương tiện vận chuyển.
- Bảo hiểm hàng hóa áp dụng cả trong nước và trên toàn thế giới.
- Mọi hình thức vận chuyển hiện tại ở Việt Nam đều được bảo hiểm.
- Quá trình lưu kho tạm thời cũng được bảo vệ.
- Mức độ rủi ro và bồi thường được điều chỉnh dựa trên giá trị hàng hóa và điều khoản trong hợp đồng bảo hiểm.
Lý do nên mua bảo hiểm hàng hóa quốc tế
Trong quá trình mua bán và vận chuyển hàng hóa, rủi ro không thể tránh khỏi. Để bảo vệ quyền lợi và lợi ích của mình một cách tốt nhất, việc mua bảo hiểm hàng hóa là hết sức cần thiết. Doanh nghiệp nên thực hiện việc này khi tham gia vận chuyển hàng hóa, vì một chuyến hàng có thể ảnh hưởng đến sự tồn tại của doanh nghiệp. Mua bảo hiểm hàng hóa giúp giảm thiểu thiệt hại khi gặp rủi ro. Bảo hiểm đóng vai trò bù đắp một phần thiệt hại từ các rủi ro đã được đảm bảo.
Ngoài việc bù đắp thiệt hại, mua bảo hiểm hàng hóa còn có lợi ích quan trọng cho nền kinh tế quốc gia. Việc này góp phần tiết kiệm và tăng thu ngoại tệ cho quốc gia. Bằng cách giảm thiểu rủi ro cho hàng hóa thông qua tăng cường bảo quản và kiểm tra, việc mua bảo hiểm đồng thời hạn chế tổn thất và đề phòng trước những rủi ro tiềm ẩn. Điều này góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động kinh doanh và phát triển bền vững của các doanh nghiệp.
Nguyên tắc cơ bản trong bảo hiểm hàng hóa bằng đường biển quốc tế
- Nguyên tắc quyền lợi bảo hiểm: Doanh nghiệp có quyền lợi được bảo hiểm khi hàng hóa đối mặt với nguy cơ trong quá trình vận chuyển biển. Người được bảo hiểm cần phải có quan hệ pháp lý với hàng hóa và sẽ được bồi thường nếu hàng hóa bị tổn thất, bị cầm giữa hoặc phát sinh trách nhiệm.
- Nguyên tắc trung thực tuyệt đối: Vì doanh nghiệp bảo hiểm thường không tiếp xúc trực tiếp với hàng hoá, hợp đồng bảo hiểm hàng hóa quốc tế phải dựa trên sự trung thực tuyệt đối. Thông tin liên quan đến hàng hóa cần được khai báo chính xác và đầy đủ.
- Nguyên tắc bồi thường: Bảo hiểm bồi thường cho hàng hóa khi xảy ra rủi ro nằm trong phạm vi được bảo hiểm. Nếu hàng hoá gặp thiệt hại trong quá trình vận chuyển, người được bảo hiểm sẽ nhận được sự bồi thường theo hợp đồng.
- Nguyên tắc thế quyền: Sau khi bồi thường cho người được bảo hiểm, người bảo hiểm có quyền thay thế người được bảo hiểm để đòi lại khoản bồi thường từ bên có trách nhiệm bồi hoàn, với giới hạn tối đa đã trả.
- Nguyên tắc bảo vệ rủi ro: Việc giao kết hợp đồng bảo hiểm không thể biết trước rủi ro có xảy ra hay không. Nếu bên mua bảo hiểm đã biết về rủi ro, hợp đồng bảo hiểm sẽ trở nên vô hiệu
Quy trình thực hiện bảo hiểm hàng hóa
- Người bảo hiểm thông báo tổn thất hàng hóa cho người mua bảo hiểm.
- Người mua bảo hiểm gửi thông báo tổn thất cho người bảo hiểm.
- Người bảo hiểm tiến hành việc giám định và xác định mức tổn thất nếu cần thiết. Quá trình này được thực hiện độc lập và được giám sát bởi người được bảo hiểm.
- Người được bảo hiểm cấp ủy quyền (POA – Power Of Attorney) cho người mua bảo hiểm thực hiện các thủ tục liên quan đến yêu cầu bồi thường.
- Người mua bảo hiểm (người được ủy quyền) tiến hành gửi bộ hồ sơ thông báo tổn thất bao gồm:
- Ủy quyền của người được bảo hiểm cho người mua bảo hiểm.
- Thông báo tổn thất hàng hóa (theo mẫu của công ty bảo hiểm).
- Yêu cầu bồi thường hàng hóa (theo mẫu của công ty bảo hiểm) kèm theo danh sách chi tiết các mặt hàng bị tổn thất và được bảo hiểm.
- Hóa đơn và danh sách đóng gói của lô hàng bị tổn thất.
- Hóa đơn vận chuyển đường biển của lô hàng bị tổn thất.
- Sau khi lô hàng được xác định giám định và số tiền bồi thường, công ty bảo hiểm sẽ gửi thông báo về việc bồi thường và miễn trách, bao gồm số tiền bồi thường cho người mua bảo hiểm.
Top các công ty bảo hiểm hàng hóa quốc tế uy tín
Dưới đây là một số công ty bảo hiểm hàng hoá quốc tế uy tín:
- Lloyd’s of London: Là một trong những tên tuổi lâu đời và nổi tiếng nhất trong lĩnh vực bảo hiểm hàng hoá quốc tế. Lloyd’s là một thị trường bảo hiểm độc lập tại Luân Đôn, Anh.
- AIG (American International Group): Một trong những tập đoàn bảo hiểm lớn và quốc tế có trụ sở tại Hoa Kỳ, AIG cung cấp nhiều dịch vụ bảo hiểm hàng hoá và gói bảo hiểm quốc tế.
- Allianz Global Corporate & Specialty (AGCS): Là một phân khúc của tập đoàn Allianz, AGCS chuyên về cung cấp các giải pháp bảo hiểm doanh nghiệp và hàng hoá trên phạm vi quốc tế.
- Chubb: Là một công ty bảo hiểm hàng đầu tại Hoa Kỳ, Chubb cung cấp các giải pháp bảo hiểm quốc tế cho hàng hoá và doanh nghiệp.
- Zurich Insurance Group: Là một trong những tập đoàn bảo hiểm lớn nhất thế giới, Zurich cung cấp nhiều sản phẩm bảo hiểm quốc tế, bao gồm cả bảo hiểm hàng hoá.
- AXA XL: Là một phân khúc của tập đoàn AXA, AXA XL chuyên về cung cấp các giải pháp bảo hiểm doanh nghiệp và hàng hoá cho khách hàng quốc tế.
- Swiss Re: Là một tập đoàn tái bảo hiểm toàn cầu có trụ sở tại Thụy Sĩ, Swiss Re cung cấp dịch vụ bảo hiểm hàng hoá và các dịch vụ tái bảo hiểm.
- Tokio Marine: Một trong những công ty bảo hiểm hàng đầu của Nhật Bản, Tokio Marine cung cấp các giải pháp bảo hiểm quốc tế cho hàng hoá và doanh nghiệp.
- Aon: Không chỉ là một công ty bảo hiểm mà còn là một công ty cung cấp dịch vụ tài chính và tư vấn rộng rãi, Aon cũng cung cấp các giải pháp bảo hiểm quốc tế cho hàng hoá và doanh nghiệp.
- Marsh: Là một công ty tư vấn và dịch vụ tài chính có danh tiếng toàn cầu, Marsh cung cấp các giải pháp bảo hiểm hàng hoá và dịch vụ tư vấn liên quan.
Lưu ý rằng danh sách này chỉ là một số ví dụ và không phản ánh toàn bộ thị trường. Khi lựa chọn công ty bảo hiểm hàng hoá quốc tế, hãy luôn nghiên cứu kỹ về công ty, sản phẩm và dịch vụ của họ trước khi ra quyết định.
